Een beetje dom – Máxima & Bin Salman

Het leven van een vorst gaat niet altijd over rozen, hoor. Ook de Oranjes hebben het af en toe behoorlijk hard te halen, zo las ik in een stukje van een trouwe paleisjournalist een week na Máxima’s omstreden ontmoeting met de Saoedische kroonprins Mohammed Bin Salman, de familievriend die naar verluidt opdracht gegeven zou hebben om zijn landgenoot en journalist Jamal Khashoggi aan stukken te snijden. ‘Kan diet nou écht niet op een ander moment?’, zou de gefrustreerde Oranjevrouw door de kale paleisgangen geschreeuwd hebben, ‘we zietten miedden in verhuizing en moeten binnenkort ook nog met vakantie’.

Na jaren in een simpele Wassenaarse bouwkeet te zijn ondergebracht, mocht de Argentijnse deze zomer eindelijk in een écht paleis wonen. Haar intrek in het voor ruim 63 miljoen euro verspijkerde Huis ten Bosch – compleet met een behang van Oranjespuug – werd volledig verpest, jankte de vorstin. Net als de aanstaande vakantie van het gezin in de riante met geld van de burger opgehoeste miljoenenvilla in Griekenland. De motoren van de spiksplinternieuwe Oranje privéjet – écht niet de allerdikste, zo verzekerde de regering die bijkans ook eens aan boord mag zitten – draaiden al warm. ‘Even niet – het ies so druk’, foeterde Máxima.

‘ze had op zijn minst de slachtpartij ter sprake moeten brengen ‘

‘Medeschuldig’, noemde haar verraderlijke VN-collega en hoofdonderzoeker in de moordzaak Agnés Callard de koningin; ze had op zijn minst de slachtpartij ter sprake moeten brengen – ‘Ze is toch staatshoofd!’. Daar, zo schreven enkele Nederlandse columnisten, valt best wat voor te zeggen. Om zich niet lang daarna neer te leggen bij de woorden van politiek kindermeisje Mark Rutte. De premier gaf Máxima tijdens een persconferentie ‘100 procent goedkeuring voor haar optreden.’ ‘Ze was een beetje dom geweest’, lachten de Nederlandse media. Een beetje dom – net als haar echtgenoot toen die een decennium of wat terug zijn mond voorbij praatte bij de verloving van het Koningspaar. Na zeven dagen was daarmee de kous af voor de vaderlandse pers.

Vraag ik me af, of dat de Nederlandse pers inmiddels zo door de RVD is gemuilkorfd dat ‘een beetje dom’ echt het meest ernstige verwijt is dat aan een falend staatshoofd gegeven kan worden. Op een onbewaakt moment gekiekt worden met omstreden buitenlandse heersers, da’s een beetje dom. Net als totaal vergeten om het voorpaginanieuws in alle internationale kranten aan te kaarten als je gesprekspartner daar toevallig bij betrokken is. En daarover kwaad te worden tegen het ongedurige volk en ellendige persmuskieten. Allemaal een beetje dom. Maar maanden van te voren willens en wetens een gesprek inplannen met een koele moordenaar – een monarch die het liefst alle plichtsgetrouwe journalisten in zijn land de strot zou doorsnijden – dat is gewoonweg slecht. Meer kan ik er niet van maken.

‘De affaire maakt mij weer eens duidelijk dat de Oranjes helemaal niets hebben met vrije pers.’

De affaire maakt mij weer eens te meer duidelijk dat de Oranjes helemaal niets hebben met vrije pers. Willem-Alexander lijkt sinds zijn jonge jaren, toen hij bij een persmomentje op het paleis scandeerde dat ‘alle journalisten [moesten] oprotten’ eerder gehard in zijn vijandige houding, dan dat hij enig begrip ontwikkeld heeft voor het belang van vrije media in een democratie. Niet voor niets houdt het koningspaar vast aan de eenzijdig opgelegde media-code die journalisten verbiedt om meer dan alleen het voorgekauwde over onze monarchie te publiceren. De buitenlandse pers, die niet mee wenste te doen aan het spelletje met de polderkoningen, spanden vijftien jaar geleden een zaak aan om gewoon hun werk te kunnen doen. Ze kregen ongelijk, maar maakten tegelijkertijd gehakt van de Nederlandse censuur in hun commentaar: Wat een flapdrollen, stelden ze en masse. Net als nu, na de ontmoeting met Bin Salman – dat daar nou niks over geschreven wordt in de Nederlandse kranten?

Aan kritische medestanders in ons land lijkt het vooralsnog te ontbreken. De meeste van mijn collegae bezwijken bij het idee dat de vorsten het ‘af en toe toch ook niet al te gemakkelijk hebben’. Daarbij, pakkende vakantiefoto’s van de Oranjes en kiekjes van het schitterende nieuwe paleis verkopen net iets lekkerder dan grauw beeldmateriaal van een ontmoeting met een onbekende woestijnbewoner. Máxima was een beetje dom, stellen de meesten, wie is dat zo nu en dan niet?