Hans Maessen: Monarchie goed verschanst

Afschaffing majesteitsschennis:
een afleidingsmanoeuvre

Hans Maessen
Voorzitter Republikeins Genootschap

Met de discussie die de Tweede Kamer zal gaan voeren over het D66 wetsvoorstel om majesteitsschennis uit het Wetboek van Strafrecht te halen, gaat de Nederlandse politiek de principiële discussie over de monarchie uit de weg.  Ook al zou de Koning in toekomst zelf aangifte moeten doen als hij zich beledigd voelt, dat verandert niets aan het instituut van de monarchie.  Zo kan elke partij voor de Bühne zich profileren zonder over de principes van de democratie te praten.

Nu D66 niet langer steunt dat de Koning belasting moet betalen, heeft deze partij behoefte haar republikeinse profiel scherper te stellen.  De overige coalitiegenoten willen majesteitsschennis behouden.  Dat deze discussie in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen plaatsvindt en in het kabinet tot een vrij issue is verklaard, past in dit geheel.  Wel over randverschijnselen maar niet over het wezen van de democratie praten.

Een principieel standpunt over de monarchie kost stemmen, maar een standpunt over zoiets als majesteitsschennis kan juist steun opleveren bij de achterban.

Propaganda
De monarchie heeft zich goed verschanst in Nederland. De politieke en maatschappelijke elite gebruikt de monarchie om haar status te behouden en zal haar verdedigen.  Hoe dichter bij de macht hoe meer de discussie er over wordt vermeden en hoe vanzelfsprekender de steun voor dit instituut.  De Grondwet is zo onwijzigbaar dat er een daadwerkelijke revolutie moet plaatsvinden om de monarchie te verjagen.  En de burger wordt van jongs af aan op oranje geconditioneerd.  Dat begint met de koningsspelen, gevolgd door een gebrek aan onderwijs over democratische uitgangspunten, tot dagelijkse oranje propaganda georkestreerd door de Rijksvoorlichtingsdienst.

Tegenstrijdig
Het is in Nederland niet gangbaar om overtuigd republikein te zijn en al helemaal niet om er ook consequenties aan te verbinden.  Een Kamerlid met een dissidente mening over de monarchie stelt zijn carrière in de waagschaal.  Op verjaardag feestjes is iedereen vanzelfsprekend vóór afschaffing van die ouderwetse majesteitsschennis, maar afschaffen van de monarchie is zo’n gedoe en er zijn belangrijkere zaken.  En dus blijft alles hetzelfde.

De Nederlandse democratie voldoet op vele terreinen niet aan de internationaal geldende maatstaven.  Onze Grondwet is intern tegenstrijdig door iedereen gelijk te stellen behalve de Koning.  Het grondrecht als burger de Grondwet te toetsen is in Nederland onbekend.  Vrijheid van meningsuiting is een centraal uitgangspunt, maar majesteitsschennis valt daar weer buiten.

Transparant
Het aandeelhouderschap van de oranjes in Shell en andere bedrijven toont aan dat een monarchie en een democratie niet verenigbaar zijn.  Een internationaal uitgangspunt is dat elke ambtsdrager transparant moet zijn over zijn zakelijke belangen.  Aandelen e.d. moeten op afstand worden gezet om de onafhankelijkheid en integriteit te waarborgen.  De Koning, die als staatshoofd veel invloed heeft, is niet transparant over zijn vermogen.  In een situatie zoals in Groningen kan de burger derhalve niet vertrouwen op de integriteit van het staatshoofd.  De belangen van de oranjes in Shell brengen dit eens te meer voor het voetlicht.

Cabaretiers varen wel bij de monarchie.  Juist die onrechtvaardigheid en ondoorzichtigheid geeft ze de kans stevig kritiek op het Koningshuis en de monarchie te geven.  Ze schuren daarbij graag tegen majesteitsschennis aan om het extra pikant te maken.  Want wie durft nu een cabaretier voor het gerecht te slepen.  Maar ook dat bevestigd alleen maar de bestaande situatie.  Humor en kritiek van de zijlijn doen de monarchie alleen maar meer gedijen want het hoort er nu eenmaal bij in Nederland.

Domheid
De monarchie komt in Nederland waarschijnlijk aan een eind door een implosie.  Domheid en arrogantie van het Koningshuis zelf, zoals met de Greet Hofmans, Lockheed en Zorreguieta affaires, leidden in het verleden tot constitutionele crises.  In die situaties is er een kans de monarchie om ver te werpen.  Pas dan zal in Nederland het debat gevoerd moeten worden over onze democratische principes.