Het is een goed initiatief van NRC handelsblad om een overzicht te geven van de kosten die aan het koningshuis zijn verbonden zoals afgelopen zaterdag is gebeurd. Teveel worden deze kosten weggeschoven als onbelangrijk terwijl bepaalde kosten wel eens goed tegen het licht gehouden mogen worden.
Twee opmerkingen bij dit overzicht, namelijk netto – bruto en de kosten van een president. Het vermelden van het nettobedrag dat de koning uitgekeerd krijgt geeft een verkeerd beeld. Vergelijking met andere functies moet gebeuren op hetzelfde niveau: of allebei op het netto bedrag of allebei op het bruto bedrag. Omdat voor zover bekend slechts 3 personen een netto uitkering van het Rijk krijgen terwijl de overige miljoenen Nederlanders een brutosalaris hebben ligt het voor de hand de netto uitkeringen om te zetten naar een brutosalaris waarover inkomstenbelasting betaald moet worden. En dat blijkt dat de koning een uitkering krijgt van 1,704.616 bruto, de koningin 667.116 en prinses Beatrix 956.699 volgens de tabellen van 2012. Dan valt er te vergelijken en blijkt bijvoorbeeld dat de uitkering van de koning 11,8 maal het salaris van de minister-president bedraagt. En Obama krijgt minder dan een vijfde van onze koning, nl 290.000 Euro.
Dan de vergelijking met presidenten. Hier wordt een principiële fout gemaakt.
Er zijn presidenten die als staatshoofd fungeren met een nagenoeg volledig ceremoniële taak zoals de Duitse president en er zijn presidenten die tevens regeringsleider zijn zoals de Franse president en de president van de Verenigde Staten. Dat zijn totaal verschillende functies die om een heel andere staf vragen. En aan die functies worden dan ook heel verschillende uitgaven-posten opgehangen.
De vergelijking tussen de Nederlandse koning, van welke functie de staatkundige waarde bij de Grondwet van 1983 naar nul is gebracht, met een president die beleidsbeslissingen neemt en constant op zijn handelingen wordt aangesproken gaat volledig mank. Er behoort dus een onderscheid gemaakt te worden naar functie.
Tot slot één opmerking over de hoogte van de bedragen: waarom heeft de Nederlandse koning een staf van ruim 250 personen nodig terwijl zijn werkterrein zeer beperkt is. Daar zullen wij nooit antwoord op krijgen want in artikel 41 van de Grondwet staat: “De Koning richt, met inachtneming van het openbaar belang, zijn Huis in”. De koning is daarvoor geen verantwoording schuldig. En de rekening betaalt de Staat der Nederlanden.
Drs. J.A.J.Johannisse
oud-secretaris van het Nieuw Republikeins Genootschap