door Maria van Herk
Het programma Een Vandaag wijdde op 8 maart een vijftal minuten aan de voordelen van het koningshuis bij staatsbezoeken. Dit in het kader van het staatsbezoek aan Qatar. Twee deskundigen werden geraadpleegd: Reinildis van Ditzhuyzen, die vaak meereist met staatsbezoeken en Robert Schuckink Kool, die werkt bij een grote investeringsmaatschappij. Allebei beweren beweren zij dat het koningshuis veel meer oplevert dan het kost. Hoewel Henk van der Aa, de programmamaker, tot twee keer toe duidelijk zegt dat de cijfers niet hard te maken zijn weet Schuckink Kool het zeker: een paar honderd miljoen extra aan orders per jaar. Hij citeert een Belgische hoogleraar, wiens naam hij –vreemd genoeg- niet noemt, die beweert dat landen met een stabiele monarchie 1 % (bedoeld wordt waarschijnlijk 1 procentpunt) meer economische groei kennen. Voor Nederland komt dat neer op circa 5 miljard euro aan extra inkomsten per jaar, louter en alleen door de aanwezigheid van een monarchie!
Van Ditzhuyzen geeft een aansprekend voorbeeld waarin de koningin het verschil maakte: in de ruzie tussen Poetin en Shell was zij het smeermiddel (leuke woordspeling). Met een presidentje (let op de verkleiningsvorm!) was dat nooit gelukt want dan is Nederland helemaal niets meer in vergelijking met het grote Rusland.
Tot zover Een Vandaag. Wat moeten wij, republikeinen, met een dergelijke reportage? Worden, in vijf minuten tijd, alle poten onder onze stoelen weggezaagd? Goed, de koningin toucheert jaarlijks ruim 5 miljoen euro, kost ons waarschijnlijk nog veel meer, maar wat zou dat? Ze levert jaarlijks 5 miljard op! En dat is toch ook logisch? Een koning(in) die zelf tientallen jaren op de troon zit kan natuurlijk heel eenvoudig contacten leggen met andere koningen, emirs en sultans die decennialang regeren. Als deze vorsten degenen zijn die bepalen welke orders het Nederlandse bedrijfsleven krijgt, dan ligt het voor de hand dat onze koningin op voet van gelijkheid met hen kan onderhandelen. In vergelijking daarmee kan een president natuurlijk zeer weinig uitrichten. En dat mevrouw zelf een heleboel aandelen Shell bezit, garandeert natuurlijk haar inzet voor deze multinational in het buitenland.
Dus waarom nog pleiten voor een republiek? Omdat er meer is dan geld! Natuurlijk is het mogelijk om een schatting te maken van de kosten van het koningshuis en die af te zetten tegen de kosten van een president. Of tegen de inkomsten die het koningshuis genereert. We kunnen rekenen met de Balkenendenorm, Shell, Groene Draeck en verkiezingen, maar wat schieten we daarmee op? Een monarchie kost ons nog veel meer dan alleen geld: democratie, gelijkheid, transparantie. We willen dat de hele wereld democratisch wordt en dat alle volkeren hun eigen leiders kunnen kiezen, maar willen we dat niet voor onszelf ook? Ook als dat betekent dat onze multinationals niet meer, of niet zo gemakkelijk, orders in dictatoriaal gereerde monarchieën kunnen binnenslepen? Is dat niet waar het om gaat? Wat mij betreft is het antwoord daarop: Ja! En dus zeg ik: weg met die cijfers, ik wil democratie. En dat mag best wat kosten.