De PvdA wil Zorreguieta niet bij de inhuldiging van Willem Alexander. Het kan niet uitblijven, opnieuw problemen als gevolg van de partnerkeuze van WA voor een Argentijnse. Haar vader maakte als staatssecretaris deel uit van de junta Videla, verantwoordelijk voor de martelingen en moord op duizenden tegenstanders. Velen werden naakt, en gedrogeerd, met vliegtuigen boven zee uitgegooid.
Inmiddels bereiden mensenrechtenadvocaten de berechting van Zorreguieta in Argentinië voor. Dat Zorreguieta ook verantwoordelijk is staat vanwege zijn deelname aan de junta wel vast, hoewel tot nu toe geen rechtszaak heeft plaatsgevonden. Door politieke redenen was dat vanwege amnestieregelingen in Argentinië niet mogelijk.
De amnestie is nu opgeheven en vervolging kan nu wel plaatsvinden. In Nederland is onlangs door wijziging van internationale wetgeving vervolging ook mogelijk. Bij het OM is inmiddels aangifte gedaan van misdaden tegen de menselijkheid. Dus, problemen in de monarchie. Beatrix zal ongetwijfeld haar invloed aanwenden, maar dat mogen we niet weten. Omgaan met een van misdaden verdachte schoonvader van haar zoon, de troonopvolger, is bepaald niet koninklijk.
Beatrix geeft er blijk van zich van weerstand bij de bevolking tegen Zorreguieta niets aan te trekken. Vrij en frank loopt ze naast de van misdaden verdachte Zorreguieta in het openbaar en laat zich ook nog toejuichen door argeloze Nederlanders. Blijkbaar heeft ze begrip voor de opvatting van Maxima, ze ontkende de misdaden van haar vader met kracht, hij wist nergens van. Willem A wist te beweren dat uit open bronnen is gebleken dat Zorreguieta niets valt te verwijten. De bronnen bleken geschriften te zijn van Videla zelf. De oudere zuster van Maxima wist wel van de misdaden van haar vader en heeft zich daarvan dan ook gedistantieerd.
Bij de affaire Lockheed van Bernhard liet Beatrix eveneens van zich spreken door afstand te doen van het koningschap als Juliana vanwege een berechting voor de misdaden van Bernhard zou aftreden. Echt koninklijk is het niet. Zorreguieta kan zodra Beatrix zich in het openbaar met hem ophoudt geen privé aangelegenheid zijn. Er hangen donkere wolken boven de monarchie.
De keuze van WA voor Maxima was destijds omstreden. Na een negatief advies van Professor Boud moest Max van der Stoel er aan te pas komen om het huwelijk mogelijk te maken. Onder conditie dat Zorreguieta niet bij staatsaangelegenheden, het huwelijk, aanwezig zou zijn werd ingestemd en goedkeuring door de regering verleend. Indien de toestemming niet zou zijn verleend was WA bereid de “Troon” op te geven, maar of Maxima dan bij haar keuze zou blijven is niet besproken. Professor Boud kwam tot de conclusie dat de misdaden dan wel niet persoonlijk gepleegd zijn maar hem wel aan te rekenen zijn. Het “vuile werk” werd gedaan door het leger.
Na de aangifte door advocaat Professor Zegveld is het stil. Maar achter de schermen is er grote bedrijvigheid. Binnen de familie “oranje” is druk overleg over de kansen om Zorreguieta buiten de rechtszaal te houden en het tij te keren. Het kabinet zoekt naar wegen om de aangifte wegens strijd met de grondwet of andere wetten niet ontvankelijk te verklaren. Alsjeblieft niet in Nederland. Bovendien is er als vanzelfsprekend overleg met de Argentijnse overheid en wordt de vraag voorgelegd in hoeverre er in Argentinië een kans is dat Zorreguieta alsnog vervolgd zal worden. Het zou de monarchie goed uitkomen als berechting in Argentinië zou plaatsvinden. Geen herrie en emotionele toestanden in Nederland.
Beatrix zal zich nu met de regering afvragen of het wel zo verstandig is geweest om de adviezen van professor Boud te negeren en Zorreguieta in de familiekring op te nemen. De erfopvolging begint scheurtjes te vertonen. Koningin Sofie, de eerste vrouw van Willem III, voorspelde dat de monarchie aan zichzelf ten onder zal gaan. Is dat na de escapades van Hendrik en Bernhard alsmede van de smeergeldaffaires van Bernhard nu met Zorreguieta het geval? De tijd zal het leren.
Bij de beoordeling van Maxima is geen rekening gehouden met de geschiktheid als toekomstige koningin. Ook in het verleden was dat met Hendrik, Bernhard en Claus geen succes. Geschiktheid qua karakter en eigenschappen waren geen onderwerp van beoordeling. Het is steeds aan de familie een eigen keuze voor een partner te maken. De goedkeuring van een huwelijk door de regering is steeds “een wassen neus” gebleken.
Dat erfopvolging ook betekent dat een minder prettig karakter en voorkomende eigenschappen van koningen en prinsen tot de erfenis en de opvolging van het hoogste gezag in Nederland behoren is blijkbaar geen onderwerp van discussie. In de aangetrouwde lijn vinden we vanaf Willem van Oranje geen levensgezellen met een Nederlandse identiteit. Wel enkele “brokkenpiloten” als Hendrik en Bernhard. Identiteit krijg je door geboorte en opvoeding in het gezin, door deelname aan de samenleving bij school en beroep en deelname aan specifieke verenigingen en activiteiten.
Maxima komt uit een gezin waarvan de vader met zijn karakter en eigenschappen in staat bleek tot misdaden tegen zijn volk. In dat milieu is Maxima opgevoed en heeft zij zich ontwikkeld. Alle eigenschappen van een mens zijn in principe erfelijk. Ook opvoeding en leefomgeving zijn daarbij van invloed. Opvoeding door een vader verantwoordelijk voor misdaden en in een omgeving waarbij mensen, omdat ze het met het regime niet eens waren vermoord werden. Dat Maxima er niets aan kan doen dat ze zo’n vader heeft is zonder meer juist. Maxima is loyaal gebleven aan haar vader en heeft geen afstand genomen van de misdaden van Zorreguieta. Ook Beatrix was destijds bij de Lockheed affaire loyaal aan Bernhard.
De identiteit van iedereen wordt bepaald door de voorouders, de afkomst, de opvoeding in gezin en milieu, de omgeving en de loyaliteit aan de ouders, de gezinsopdracht. Maxima kon de Nederlandse identiteit niet vinden en dat is voor een Argentijnse dochter van een minister uit de junta Videla te begrijpen. Het is maar de vraag of Maxima vanwege haar identiteit en gedrag evenals de loyaliteit aan haar vader ten opzichte van de slachtoffers, wel geschikt als toekomstig koningin? Maxima en Zorreguieta hebben nooit spijt betuigd aan de slachtoffers. Stelt erfopvolging dan geen eisen aan de personen? Haar optreden in de Nederlandse samenleving kan aangemerkt worden als “voordeelgedrag”.
In het verleden hebben kinderen van misdadigers, zoals bij het regime van Adolf Hitler zich ook in de samenleving op eigen wijze opgesteld. In het algemeen hebben zij zich terughoudend opgesteld en hebben ze in de “schaduw van de samenleving” geen voorgrondposities ingenomen. Misdaden worden als regel ontkend met opmerkingen zoals “ We hebben het niet geweten, wij waren er niet bij, ik kan het me niet herinneren”. Maxima en Zorreguieta maken daarop geen uitzondering.
Een eventuele inhuldiging zal naar verwachting de monarchie niet ten goede komen. De inhuldiging is thans niet aan de orde, zegt Mark Rutte. Zorreguieta is als een molensteen aan de hals van de monarchie. Komt de republiek hierdoor een stapje dichterbij?
Dirk Verbaan. Leraar Staatsinrichting, Personeel en Organisatie.