door Leo Verhoef.
Onderstaand artikel werd als ‘brief van de dag’ opgenomen in de Volkskrant van 25 januari 2014.
Tijdens de oorlog in voormalig Joegoslavië zou prins Willem-Alexander riskante vluchten hebben uitgevoerd om gewonden op te halen. Ik was tijdens die oorlog als mission commander aan boord van AWACS-radarvliegtuigen. En daarnaast was ik –gedurende zes maanden- als chef van de VN-vliegveldwaarnemers in geheel voormalig Joegoslavië nauw betrokken bij de handhaving van de no-flyzone boven Bosnië-Herzegovina.
Er was slechts één enkele uitzondering mogelijk op het algemeen geldende vliegverbod: het transporteren van gewonden en zieken die elders dringend noodzakelijke medische verzorging konden krijgen. In dat geval verzocht een der strijdende partijen toestemming aan het VN-hoofdkwartier om een ‘casevac’ (casualty evacuation) danwel een ‘medevac’ (medical evacuation)
te mogen uitvoeren.
Na verkregen toestemming werd de vlucht door een helikopter, met een piloot van de betrokken partij, uitgevoerd. Dat gebeurde met helikopters van Russische makelij, waarvoor prins Willem-Alexander zeker geen brevet had. Bovendien hadden de vliegers van de oorlogvoerende partijen geen enkele behoefte aan pottenkijkers, zelfs niet als het koninklijke vips waren.
Andere vluchten boven het strijdtoneel betroffen NAVO-gevechtsvliegtuigen ter handhaving van het vliegverbod en een lijndienst voor VN-personeel en goederen van Zagreb naar Sarajevo. Daarvan heb ik ook een paar keer gebruik gemaakt. Het enige riskante daarbij was de onzekerheid of die oude Antonov’s wel heel wel heel zouden blijven.
De Nederlandse luchtmacht vloog in die tijd met F-16’s vanaf de Italiaanse basis Villafranca. Er was ook een shuttle met transportvliegtuigen van Nederland naar Italië. Mogelijk is die weleens naar de internationale luchthaven van Zagreb gevlogen om er Nederlandse zieken/gewonden op te halen en mogelijk was de prins aan boord. Dat kun je echt niet als riskante vlucht kwalificeren.
Wel heeft de prins eens aan een AWACS-missie voor de Joegoslavische kust deelgenomen. Dat weet ik zeker, want hij zat naast mij. Hierbij was echter geen gevaar te duchten van ‘vijandelijke’ acties.
Op grond van mijn ervaring acht ik de kans dat prins Willem-Alexander ooit aan een riskante reddingsoperatie boven Bosnië heeft deelgenomen, hoogst onwaarschijnlijk.