Volgens de veiligheidsexpert van het koninklijk huis de heer Van Vollenhoven bestaat er in Nederland op alle terreinen voldoende inzicht in de onveiligheid. Het probleem op het punt van de veiligheid ligt, volgens hem, vooral bij de verantwoordelijken. Het is de vraag, of zij hun verantwoordelijkheid ook nemen. Zondermeer een sterke tekst. Gedaan in een TV- interview.
Echter, op de bekendheid met de onveiligheid in Nederland is op z’n minst een uitzondering te maken: de veiligheid van het koninklijk huis zelf en met name die van de koningin is een zaak waarbij ieder inzicht te kort schiet.
Ooit nam de koningin haar veiligheid zelf ter hand en wist zij de Koninklijke en Diplomatieke Veiligheids Dienst aan te sturen. Zij deed dit met de voor onze vorstin gebruikelijke precisie en liet haar eigen familie bespioneren. Dat was in een tijd waarin de vorstin nog wist waar zij haar vijanden moest zoeken. Dat kan nu niet meer. De invloed die zij had op haar eigen veiligheids dienst is haar ontnomen toen bleek dat zij haar aangetrouwde neef bespioneerde.
Op de dodenherdenking op 4 mei heeft de koningin nog wel grote invloed. (zie bijvoorbeeld dit artikel in Vrij Nederland). In overleg met het 4&5 mei comité bepaalt zij het programma van de herdenking (bv. de sprekers in de Nieuwe Kerk). Ook bepaalt zij mede het repertoire van het concert aan de Amstel op 5 mei. Het 4 & 5 mei comité verwacht nog een harde dobber te krijgen aan Willem Alexander. Deze vindt het niet nodig dat 5 mei een vrije dag wordt, het comité wel.
Met al deze invloed wordt het er niet veiliger op want rond het koningshuis heeft het inschatten van veiligheidsrisico´s zo zijn grenzen. Mensen zoeken contact of willen aandacht trekken door te gaan schreeuwen, waxinelichtjes te gooien of erger: zichzelf te pletter rijden met een Toyota Swift, dwars door de aanwezigen heen. Het koningshuis schijnt er patent op te hebben voornamelijk idioten en desperaten aan te trekken. Daarbij is weer wel sprake van enige logica.
Het staatshoofd is in Nederland een nog altijd belachelijke constructie rond een geheim, het kroongeheim. Zo’n 150 jaar geleden was dit een compromis. Dit compromis werd gesloten zonder dat de bevolking er aan te pas kwam. Zo ontstond de situatie waarbij nu een bevolking een familie in gijzeling houdt zonder te weten waarom. Er is een sprookje waarbij zij ‘de baas is van Nederland’ en er is een theorie waarbij zij geen invloed heeft. Beide opvattingen kloppen niet.
Geen wonder dat mensen hierbij in verwarring raken danwel gek van worden. Het koningshuis roept, zo blijkt steeds weer, een hoop gekte op en trekt vooral idioten aan. In Apeldoorn was dit ronduit luguber en bij het schreeuwen op de Dam bleek dat de schreeuwer niet eens in de gaten had dat er sprake was van een dodenherdenking.
Gevolg: de koningin moest rennen. Dat moest zij al een keer eerder bij de onthulling van het Slavernij monument in het Oosterpark in Amsterdam. Queen on the run. Misschien is het niet zo’n gek idee, zo’n wegvluchtend staatshoofd. Het illustreert wellicht hoe de monarchie in snel tempo plaats maakt voor de republiek. Dat is dan wat bedoeld wordt met de symbolische functie van het staatshoofd.
Peter Posthumus