Het is tragisch te moeten constateren dat in de discussie in de Tweede Kamer over het ceremonieel koningschap op geen enkel moment de principiele strijdigheid van een monarchie met een democratie aan de orde is geweest. Nederland is geen democratie en het feit dat wij een monarch met macht hebben is daar het meest uitgesproken voorbeeld van. Elke ingrijpende wijziging in de positie van de Koning leidt tot een fundamentele verandering in onze democratie en de discussie in de Kamer horende zijn we daar blijkbaar nog niet aan toe.
Tijden veranderen. Bij de burgers is het gevoel gegroeid dat de positie van de Koning in Nederland zo niet langer kan. De Tweede Kamer pakt het signaal schoorvoetend op. Er was hoop toen de PvdA zei ook een modernisering va de monarchie na te streven. Maar de visieloze inzet in het debat gaf weer dat de PvdA niet durft. Over een principiele zaak moet je principieel discussieren. Het is laf aan de Kamer en de regering te vragen een notitie op te stellen waar een grootste gemene deler voor modernisering van de monarchie gevonden zou kunnen worden zonder zelf vooraf je standpunt duidelijk te maken.
Voor de Minister-President is het dan gemakkelijk zich te verschuilen achter historische en staatsrechtelijke wijsheden. Regeren is vooruitzien en niet achterom kijken. Een Minister-President moet veranderingen in de maatschapppij vertalen naar veranderingen in bestuur en politiek en niet op de rem gaan staan om ze tegen te houden. We zullen weer een aantal jaren niet meer over hervormingen in de monarchie kunnen praten. De abdicatie zal alle aandacht vragen en een principiele discussie onmogelijk maken.
Als ik als republikein een tip mag geven aan onze tegenstrevers, is het deze: moderniseer de monarchie stap voor stap. De kans daartoe was nu. Omdat deze kans niet is gebruikt, zal de kloof tussen wat de Nederlanders willen met hun staatshoofd en wat ze van de overheid krijgen, alleen maar groter worden. Dat zal tot problemen leiden die plotseling en ongecontroleerd naar boven komen en die paniek in onze staatsinrichting zullen veroorzaken. Dan is het einde van de monarchie onontkoombaar en radikaal. Ze hadden ons de wind uit de zeilen kunnen nemen door de monarchie te moderniseren. Nu zullen steeds meer Nederlanders er van overtuigd raken dat we zo niet verder kunnen met de democratie in dit land.
Hans Maessen,
Voorzitter